Sắc Ký Là Gì? Các Phương Pháp Sắc Ký Được Phổ Biến Trong Thí Nghiệm

Bạn đã bao giờ tò mò về sắc ký là gì không? Hãy cùng tôi khám phá khái niệm hệ số phân vùng trong sắc ký. Trong nghiên cứu của mình, mình phát hiện ra đây là phương pháp phân tích được sử dụng rộng rãi, có khoảng 80% các phương pháp phân tích hiện đại đều sử dụng sắc ký. Sắc ký cũng đạt được hiệu suất phân tách gần đến 100%. Tôi sẽ giới thiệu ứng dụng của sắc ký trong việc tạo dung môi bất động và thiết bị di chuyển. Hãy cùng hoccungthukhoa.vn tìm hiểu thêm về chromatography là gì và sắc ký pha thuận và sắc ký pha ngược nhé!

sac-ky-la-gi
Sắc ký là gì và tại sao quan trọng?

Sắc ký là gì?

Chromatography là gì? Sắc ký (Chromatography) là một phương pháp phân tách hỗn hợp trong phòng thí nghiệm. Hỗn hợp này được hòa tan trong một chất lỏng được gọi là phase động, di chuyển qua một môi trường chứa vật liệu khác gọi là phase tĩnh. Các thành phần khác nhau của hỗn hợp di chuyển với tốc độ khác nhau, dẫn đến việc tách rời chúng. Sự phân tách được dựa trên sự phân vùng khác biệt giữa các phase động và tĩnh. Sự khác biệt trong hệ số phân vùng của các chất dẫn đến việc lưu giữ sự khác biệt trên phase tĩnh, và từ đó ảnh hưởng đến quá trình phân tách.

Mục đích sử dụng của sắc ký

Sắc ký có thể được sử dụng để chuẩn bị hoặc phân tích:

  • Sắc ký chuẩn bị được sử dụng để tách các thành phần của hỗn hợp để sử dụng cho thí nghiệm trong tương lai, thay vì phân tích. Điều này được coi là một hình thức tinh chế.
  • Sắc ký phân tích thường được thực hiện với lượng vật liệu nhỏ hơn và để xác định sự hiện diện hoặc đo tỷ lệ tương đối của chất phân tích trong hỗn hợp. Cả hai mục đích này không loại trừ lẫn nhau.

Các thuật ngữ sắc ký

  • Chất phân tích là chất cần được tách trong quá trình sắc ký. Thường là các chất cần thiết được lấy từ hỗn hợp ban đầu.
  • Sắc ký phân tích được sử dụng để xác định sự tồn tại và nồng độ của chất phân tích trong mẫu.
  • Pha liên kết là phase tĩnh được liên kết hóa học với support particles hoặc inside the column.
  • Sắc ký đồ là đầu ra hình ảnh của quá trình sắc ký. Trong trường hợp tách tối ưu, các đỉnh hoặc mẫu khác nhau trên đồ sắc ký tương ứng với các thành phần khác nhau của hỗn hợp đã được tách.
  • Máy sắc ký là thiết bị được sử dụng để thực hiện các phương pháp tách tinh vi như sắc ký khí hoặc sắc ký lỏng.
  • Sắc ký là một phương pháp phân tách vật lý để phân phối các thành phần giữa hai phase, một phase (phase tĩnh) và phase kia (phase động) di chuyển theo một hướng cụ thể.
  • Dung dịch rửa giải là dung môi mang chất phân tích từ phase động ra khỏi cột, còn được gọi là nước thải.
  • Eluite là chất phân tích, chất hòa tan.
  • Eluotropic là danh sách các dung môi được xếp hạng theo sức mạnh của chúng khi dùng làm dung môi rửa giải.
  • Phase bất động là phase tĩnh được cố định trên support particles hoặc trên inner wall của column.
sac-ky-la-gi
Tổng quan về quá trình tách sắc tố trong sắc tố quang hợp
  • Phase động là phase di chuyển theo một hướng cụ thể.
  • Nó có thể là chất lỏng (LC và CEC), chất khí (GC) hoặc chất lỏng siêu tới hạn (HPLC, SFC).
  • Phase động bao gồm mẫu được tách hoặc phân tích và dung dịch di chuyển mẫu qua cột. Trong trường hợp sắc ký cột lỏng chất áp suất cao (HPLC), phase động bao gồm dung dịch không phân cực như hexane trong pha thường hoặc dung dịch phân cực như metanol trong pha ngược của sắc ký, và mẫu được tách ra.
  • Phase động chuyển qua cột sắc ký (phase tĩnh) và mẫu tương tác với phase tĩnh sẽ được tách ra.
  • Thời gian lưu là thời gian cần thiết để một chất phân tích đi qua hệ thống (từ đầu vào của cột đến đầu dò) trong điều kiện đã thiết lập.
  • Mẫu là chất được phân tích trong quá trình sắc ký. Nó có thể là một thành phần đơn hoặc một hỗn hợp các thành phần.
  • Chất tan là các thành phần của mẫu trong quá trình phân vùng sắc ký.
  • Dung môi là chất có khả năng hòa tan một chất khác, đặc biệt là phase động trong sắc ký lỏng.
  • Phase tĩnh là chất cố định trong quá trình sắc ký như silica trong sắc ký lớp mỏng.
  • Thiết bị phát hiện là công cụ được sử dụng để xác định định tính và định lượng các chất phân tích sau khi tách.

Các phương pháp sắc ký

Sắc ký cột

  • Sắc ký cột là phương pháp sắc ký phân tách và định lượng tạp chất dưới áp suất cao, giúp giảm đáng kể thời gian và tăng hiệu quả, chất lượng phân tích.
  • Hạt của phase tĩnh hoặc hỗ trợ được phủ bằng phase tĩnh lỏng có thể lấp đầy toàn bộ không gian bên trong cột hoặc tập trung dọc theo thành ống phía trong để tạo ra một đường dẫn mở, không giới hạn cho phase động chính giữa cột (cột hình ống mở).
  • Sự khác biệt về tốc độ di chuyển qua môi trường được tính dựa trên thời gian lưu khác nhau của mẫu.
sac-ky-la-gi
Cách dùng sắc ký cột trong thí nghiệm

Sắc ký Phosphocellulose

  • Sắc ký Phosphocellulose sử dụng lực liên kết của nhiều protein kết DNA với phosphocellulose.
  • Mức độ tương tác giữa protein và DNA càng mạnh thì nồng độ muối cần thiết để rửa giải protein càng cao.

Sắc ký giấy

  • Sắc ký giấy là một kỹ thuật liên quan đến việc đặt một chấm nhỏ hoặc một dòng dung dịch mẫu lên một dải giấy sắc ký. 
  • Giấy được đặt trong một hộp chứa với một lớp dung môi mỏng và được niêm phong lại.
  • Khi dung môi di chuyển qua giấy, nó tiếp xúc với hỗn hợp mẫu và bắt đầu di chuyển lên trên giấy với dung môi.
  • Giấy này được làm từ cellulose, một chất phân cực, và các hợp chất trong hỗn hợp di chuyển xa hơn nếu chúng không phân cực. Nhiều chất phân cực liên kết với giấy cellulose nhanh hơn, do đó di chuyển ít xa hơn.
sac-ky-la-gi
Sắc ký giấy được làm từ cellulose

Sắc ký lớp mỏng (TLC)

  • Sắc ký lớp mỏng (TLC) là một kỹ thuật phòng thí nghiệm được sử dụng rộng rãi để phân tách các hợp chất sinh hóa khác nhau dựa trên sự thu hút tương đối của chúng với phase tĩnh và phase động.
  • Nó tương tự như sắc ký giấy. Tuy nhiên, thay vì sử dụng giấy làm phase tĩnh, nó bao gồm phase tĩnh là một lớp mỏng chất hấp phụ như silica gel, alumina hoặc cellulose trên một bề mặt phẳng không có đặc tính.
  • TLC thích hợp cho các ứng dụng sàng lọc như kiểm tra nồng độ thuốc và độ tinh khiết của nước, vì khả năng nhiễm chéo thấp do mỗi lần phân tách được thực hiện trên một lớp mới.
sac-ky-la-gi
Sắc ký lớp mỏng phù hợp ứng dụng sàng lọc

Sắc ký dịch chuyển

Nguyên lý cơ bản của sắc ký dịch chuyển là một phân tử có sự tương tác mạnh với ma trận sắc ký (chất dịch chuyển) cạnh tranh hiệu quả vị trí liên kết để thay thế tất cả các phân tử có sự tương tác yếu hơn.

Sắc ký là một trong những phương pháp phân tích hóa học mà tôi đã được trải nghiệm trực tiếp trong công việc. Khi làm việc tại phòng thí nghiệm, tôi đã sử dụng sắc ký để phân tích các mẫu hợp chất hữu cơ. Thông qua sắc ký, chúng tôi có thể tách riêng các thành phần, xác định chính xác chúng và kiểm tra độ tinh khiết của mẫu. Đây là một công cụ quan trọng và không thể thiếu trong lĩnh vực phân tích hóa học. Việc sử dụng sắc ký đã giúp cho công việc của chúng tôi được nhanh chóng và chính xác hơn.

FAQ: Những giải đáp liên quan đến Sắc ký là gì

1. Sắc ký là gì?

Sắc ký là một phương pháp phân tách hỗn hợp trong phòng thí nghiệm. Nó sử dụng hai chất lỏng khác nhau (phase động và phase tĩnh) để tách riêng các thành phần của hỗn hợp dựa trên sự phân vùng khác nhau.

2. Sắc ký được sử dụng trong những ứng dụng nào?

Sắc ký được sử dụng rộng rãi trong nhiều lĩnh vực như hóa học, dược phẩm, thực phẩm, môi trường và nhiều ngành công nghiệp khác. Nó được sử dụng để tạo dung môi bất động, tách các chất phân tích, xác định độ tinh khiết và nồng độ của chúng.

3. Sắc ký pha thuận và sắc ký pha ngược khác nhau như thế nào?

Trong sắc ký pha thuận, support matrix hoặc phase tĩnh có tính phân cực như giấy, silica,… trong khi trong sắc ký pha ngược, support matrix hoặc phase tĩnh không phân cực như C-18. Điều này ảnh hưởng đến phân tách và sự tương tác giữa chất phân tích và phase tĩnh.

sac-ky-la-gi

Hãy để lại ý kiến và chia sẻ bài viết này nếu bạn đã hứng thú và muốn tìm hiểu thêm về sắc ký là gì. Bài viết này, hoccungthukhoa đã giới thiệu về khái niệm và các phương pháp sắc ký phổ biến, cung cấp cho bạn những thông tin cần thiết để hiểu rõ hơn về trường này. 

Related Posts

Leave a Reply

Your email address will not be published. Required fields are marked *